Odwodnienie to stan, gdy o wiele więcej wody ucieka z organizmu, niż jej dostarczamy. Nawet niskie odwodnienie może powodować niemiłe odczucia takie jak bóle głowy, osłabienie, zaparcia. Poznaj skutki odwodnienia, jakie są objawy i jak mu zapobiec.
Ciało ludzkie to aż 75% wody. Bez wody nie ma życia. Woda znajduje się wszędzie – w komórkach, w naczyniach krwionośnych. Organizm utrzymuje nasz poziom wody w równowadze, a gdy poziom spada, daje nam tym znać w postaci pragnienia.
Woda „ucieka” z organizmu cały czas – podczas oddychania, pocenia się, płaczu, oddawania moczu i wypróżniania. Jednak woda znajduje się w różnych produktach oprócz wody, np. w owocach i warzywach. Łatwo więc możemy ją uzupełnić. Organizm ma także możliwość przenoszenia wody w obszar, gdzie jest najbardziej potrzebna, jeśli zacznie się proces odwodnienia.
Odwodnienie – znane fakty
- ⅓ ludzkiego ciała to woda;
- główne przyczyny odwodnienia to biegunka, wymioty, pocenie się;
- osoby, które są szczególnie narażone na odwodnienie to sportowcy, osoby starsze oraz pracujące na dużych wysokościach;
- wczesne objawy odwodnienia to suchość w ustach. osłabienie, zawroty głowy;
Objawy odwodnienia
Odwodnienie jest łatwe do „naprawy”. Wystarczy wypić szklankę wody, aby poczuć się lepiej. Pierwsze objawy to pragnienie, ciemniejszy kolor moczu oraz zmniejszona ilość jego objętości.
Warto pamiętać, że szczególnie u osób starszych odwodnienie może wystąpić bez wzmożonego pragnienia. Dlatego należy pamiętać, aby często pić podczas choroby (grypy, przeziębienia), ale także podczas upalnych dni.
Gdy odwodnienie przybiera na sile, możesz odczuwać:
- suchość w ustach
- senność
- osłabienie mięśni
- ból i zawroty głowy
Gdy nastąpi poważne odwodnienie (utrata 10-15% wody) może cechować się ono nasilonymi powyższymi objawami, a ponadto mogą wystąpić:
- brak pocenia się
- podkrążone oczy
- pomarszczona i sucha skóra
- niskie ciśnienie krwi
- przyspieszone tętno
- gorączka
- dreszcze
- utrata przytomności
Odwodnienie u dzieci – objawy
- u niemowląt – zapadnięte ciemiączko (miękkie miejsce na czubku głowy)
- suchość języka i ust
- drażliwość
- brak łez podczas płaczu
- zapadnięte policzki, oczy
- brak oddawania moczu
Przyczyny odwodnienia
Czasami jesteśmy zbyt zaganiani i nie myślimy o odpowiedniej ilości płynów, które powinniśmy przyjąć. Jest to jeden z głównych przyczyn odwodnienia. Poniżej przedstawiamy inne powody odwodnienia.
Biegunka – najczęstsza przyczyna odwodnienia i związanych z nim zgonów. Jelito grube wchłania wodę z pożywienia, a biegunka zapobiega temu. Ciało wydala zbyt dużo wody, co prowadzi do odwodnienia.
Wymioty – prowadzą do utraty płynów i utrudniają wymianę wody poprzez jej wypicie.
Pocenie się – mechanizm chłodzenia organizmu uwalnia znaczne ilości wody. Gorąca i wilgotna pogoda oraz duża aktywność fizyczna mogą dodatkowo zwiększyć utratę płynów w wyniku pocenia się. Podobnie, gorączka może spowodować nasilenie potliwości i odwodnienie pacjenta, zwłaszcza jeśli występuje również biegunka i wymioty.
Cukrzyca – powoduje zwiększone oddawanie moczu i utratę płynów.
Częstomocz– zwykle spowodowany cukrzycą, ale również alkoholem i lekami, takimi jak diuretyki, leki przeciwuczuleniowe, leki na nadciśnienie.
Czynniki ryzyka
Chociaż odwodnienie może przytrafić się każdemu, niektórzy ludzie są bardziej narażeni. Najbardziej zagrożone są:
- starsze osoby;
- osoby pracujące na wysokościach;
- sportowcy i ludzie uprawiający aktywne ćwiczenia;
- osoby z przewlekłymi chorobami, cukrzyca, choroby nerek, mukowiscydoza, alkoholizm;
- niemowlęta i dzieci.
Odwodnienie – powikłania
Jeśli w odpowiednim czasie nie nawodnimy odpowiednio organizmu, odwodnienie może prowadzić do poważnych komplikacji, na przykład:
- spadek ciśnienia krwi – spowodowany jest zmniejszeniem objętości krwi, a to z kolei powoduje mniejszą ilość tlenu dostarczanego to tkanek, co może prowadzić nawet do śmierci;
- napady drgawek – z powodu braku równowagi elektrolitów;
- problemy z nerkami – w tym kamienie nerkowe, infekcje dróg moczowych i niewydolność nerek.
Diagnoza
Lekarz przeprowadzi badania fizyczne i psychiczne, aby zdiagnozować odwodnienie. Pacjent z objawami, takimi jak dezorientacja, niskie ciśnienie krwi, przyspieszone bicie serca, gorączka, brak potu i nieelastyczna skóra, jest zwykle uważany za odwodnionego.
Często wykonuje się badania krwi, aby sprawdzić czynność nerek i sprawdzić poziom sodu, potasu i innych elektrolitów. Analiza moczu dostarczy bardzo przydatnych informacji, które pomogą zdiagnozować odwodnienie. U osoby odwodnionej mocz będzie ciemniejszy i bardziej skoncentrowany – zawiera określony poziom związków zwanych ketonami.
Jak leczyć?
Odwodnienie należy leczyć, uzupełniając poziom płynów w organizmie. Można to zrobić, spożywając płyny, takie jak woda, buliony, mrożone napoje i napoje dla sportowców z elektrolitami.
Osoby odwodnione powinny unikać napojów zawierających kofeinę, takich jak kawa, herbata i napoje gazowane. Warto jednak pamiętać, aby również nie przesadzić z nadmiarem wody, gdyż jest on również niebezpieczny, jak jej brak.
