Przewodnienie hipotoniczne, inaczej zatrucie wodne to stan, w którym dochodzi do nadmiaru wody w organizmie. Wodne zatrucie zdarza się dość rzadko i dotyczy głównie sportowców, które piją dużo wody po treningu czy zawodach, osób cierpiących z powodu zaburzeń psychicznych i osób uzależnionych od narkotyków. Jak we wszystkim trzeba zachować umiar, także z ilością przyjmowanej wody. Zarówno odwodnienie, jak i przewodnienie (nadmiar) nie są korzystne dla zdrowia.
Przewodnienie hipotoniczne objawia się stanem splątania, wymiotami, nudnościami. W rzadkich przypadkach może dojść do obrzęku mózgu, dlatego zatrucie wodne może prowadzić też do śmierci. W niniejszym artykule główne przyczyny, typowe objawy wodnego zatrucia.
Przewodnienie hipotoniczne – co to takiego?
Przewodnienie hipotoniczne inaczej zatrucie wodne to stan, w którym dochodzi do dysfunkcji mózgu, spowodowanej nadmiarem wody w organizmie. Poza tym nadmiar wody w organizmie przyczynia się do obniżenia poziomu elektrolitu Na (sód) w organizmie. Ze względu na to, że prawidłowy poziom sodu we krwi to 135 milimoli na litr, to spadek poziomu sodu spowodowany nadmiarem wody poniżej 125 mmol\L może oznaczać hiponatremię.
Sód pomaga utrzymać prawidłową równowagę płynów wewnątrz i na zewnątrz komórek organizmu. Gdy poziom sodu spada, dochodzi do przemieszczenia się płynu z zewnątrz do wnętrza komórek, przez co zwiększa się objętość tkanki mózgowej, dlatego dochodzi do obrzęku mózgu.
Przewodnienie hipotoniczne – objawy
Picie dużej ilości wody powoduje zbieranie się wody wewnątrz mózgu, tym samym powodując wzmożone ciśnienie śródczaszkowe. W związku z tym pojawiają się typowe objawy zatrucia wodnego, do których należą:
- bóle głowy
- nudności
- wymioty
W ciężkich przypadkach dochodzą następujące objawy:
- senność
- osłabienie lub skurcze mięśni
- nadciśnienie
- podwójne widzenie
- dezorientacja
- trudności w oddychaniu
- drgawki
- śpiączka, a czasami nawet śmierć.
Obrzęk mózgu to gromadzenie się płynu w tkance mózgowej, co może powodować dysfunkcję ośrodkowego układu nerwowego.
Zatrucie wodne – komu grozi?
Zatrucie wodne zdarza się dość rzadko, choć dziś jest coraz więcej przypadków przewodnienia hipotonicznego na świecie.
Przewodnienie hipotoniczne najczęściej dotyka sportowców, żołnierzy i osób chorych psychicznie. W przypadku sportowców do zatrucia wodnego dochodzi przede wszystkim podczas treningów lub zawodów sportowych, gdy ich organizm wymaga większego spożycia płynów. Historia sportu zna nawet przypadek, kiedy pewien sportowiec po maratonie zmarł na skutek obrzęku mózgu, spowodowanego zatruciem wodnym.
Prawdopodobnie żołnierze też są narażeni na zatrucie wodne, do którego może dojść podczas ćwiczeń wojskowych. Czasami lekarze mylą objawy hiponatremii z objawami odwodnienia, przez co dochodzi do śmierci pacjenta. Znany jest przypadek, kiedy na skutek błędnej diagnozy lekarskiej zmarł żołnierz. Lekarze pomyśleli, że jest odwodniony, zaczęli mu podawać wodę, przez co doszło do obrzęku mózgu i zgonu.
Przewodnienie hipotoniczne dotyka też pacjentów chorych psychicznie. Blisko 20% osób z zaburzeniami psychicznymi cierpi na polidypsję psychogenną – patologiczne wzmożone pragnienie. Najczęściej występuje u osób ze schizofrenią, ale może również wystąpić u osób z zaburzeniami afektywnymi, psychozami i zaburzeniami osobowości.
Podsumowując, można stwierdzić, że zatrucie wodne jest groźnym stanem, który może powodować obrzęk mózgu i śmierć.
Śmiertelna dawka wody
Do zatrucia wodnego dochodzi wtedy, kiedy spożywamy więcej wody niż nerki w stanie usunąć z organizmu w postaci moczu. Ze względu na to, że nerki mogą wydalać około 20–28 litrów wody dziennie, ale nie więcej niż 0,8–1,0 litra na godzinę, ilość wody nie jest jedynym czynnikiem, który może spowodować zatrucie. Warto też uwzględniać częstotliwość picia wody. Nawadnianie powinno być rozciągnięte w czasie. Jeżeli chcemy uniknąć przewodnienia hipotonicznego, musimy pić nie tylko mniej wody, ale też rzadziej, by nerki zdążyły usunąć wodę z organizmu.
Z pewnością można powiedzieć jedno: wypicie 6 litrów wody naraz może spowodować śmierć. Chociaż do hiponatremii może dojść już po wypiciu 2 litrów wody. Wszystko zależy od indywidualnych predyspozycji fizycznych i stanu zdrowia.
I na koniec słów kilka o tym, ile wody dziennie potrzebuje organizm ludzki. To, ile wody potrzebuje każdy z nas, zależy od płci, masy ciała, trybu życia i diety. Jeżeli w ciągu dnia spożywasz 2000 kalorii, to musisz wypijać 2 litry wody dziennie (1 kcal-1 mililitr wody). W przypadku wyliczeń na podstawie masy ciała, to na jeden kg musisz dostarczyć organizmowi blisko 30 ml wody.
